“Güzel bir yıl olmadı 2016. Bazen canım sıkıldığı için kitaplara, filmlere, dizilere kaçtım. Bazen onlara bile odaklanamadım” demişim 2017’den 2016’ya baktığımda. İnsan zihni ne tuhaf, şimdi 2016’yı hiç de fena hatırlamıyorum: Japonya’ya, Hindistan’a gittiğim, doktora yeterliliği başarıyla geçtiğim, daha da önemlisi ilerleyen yıllarda başıma neler geleceğinden hiç haberimin olmadığı bir yıldı halbuki!
Dönüp bakınca, o yıl birkaç tane “harika” kitap okuduğumu görüyorum: Kendim için yılın romanı seçtiğim, sonradan da hayatımda okuduğum en iyi romanlar arasında giriş yapacak olan Nazlı Kar mesela… İnanın o kadar iyi… Tanizaki zaten edebiyat alanında modern klasiklere adını kazımış bir isim, ama anlattığı hikâye bir yandan Türkiye’nin modernleşme ve dönüşüm süreçlerine de o kadar benziyordu ki, arada bağlar kurmamak imkansızdı – ve bu aldığım tadı daha da arttırmıştı! bir bir Raşomon, muhteşem öykülerle doluydu. Nazlı Kar da, Raşomon da niçin kült kitaplar olduklarını okuyunca size kanıtlayacaklar.
Ayrıca bu romanlar Japonya seyahatime eşlik etmişlerdi. Artık bir ülkeye seyahat ederken, hem ülkeye hem de o ülkede yapacağım seyahatin tipine göre yanıma eşlikçi kitaplar seçmeye başlamıştım. Nitekim Hindistan’a giderken de Hinduizm‘i okumuştum. Bunun seyahati nasıl derinleştirdiği, romanların “guide”lardan neden daha gerekli olduğuna dair daha sonra detaylı yazmaya çalışacağım.
Son olarak Cranford da çok incelikli bir romandı, o yüzden onun da adını anmadan geçmeyeyim. Jane Austen seven, klasik İngiliz edebiyatından hoşlananların özellikle bakmasını öneririm.
Yerlilere gelince… Özge Samancılar’ın Dare to Disappoint‘ini geçen sene okuyup çok beğenmiş, listeme eklemiştim. Bu seneyi de onun Türkçe versiyonu Bırak Üzülsünler ile kapattım zihnimde, çünkü muhteşem bir final olacaktı. Herkes okusun istiyorum o kitabı, öyle güzel. Hem klasik çizgi/grafik romandan çok farklı bir çizim ve malzeme kullanımı detaylarına sahip, hem de hikâyesi 80’lerde-90’larda çocuk olmuş bugünün yetişkinlerine, özellikle de kadınlara inanılmaz ortak noktalar sunuyor. Okuyun, okutun, pişman olmayacaksınız.
Kurmaca olanlar dışında, Balkanlar’ı Tahayyül Etmek benim için çok zihin açıcı bir tarih kitabıydı. Sadece belli bir bölgeyle ilgili bir kitap olarak değerlendirmemek lazım; kimliklerin nasıl kurulduğunu, “aynı” milletin fertlerinin bölgelere göre ne kadar “farklı” kimlikler taşıyabileceğini göstermesi açısından da iyiydi, ancak esas olarak kullandığı yöntem ve amaçladığı sorgulamacılık açısından muazzamdı.
İki kitabı daha önerdim en altta. Kendi hazırladığım kitaplar oldukları için önermeye çekindim başta, ama sonra düşündüm, bunları ben hazırlamasam da listeye koyar mıydım? Koyardım, hem de yukarıda tavsiye ettiğim kitaplar gibi tavsiye ederek… O yüzden, evet, Bizim Gizli Bir Hikâyemiz Var ile Canların Cinsiyeti: Alevilik ve Kadın‘ı da kesinlikle öneriyorum. Birincisi, bir zamanlar dağa çıkmış kadınların, bugün “normal” hayat yaşayan bireyler, eşler, anneler olarak geçmişlerine nasıl baktığını görmek için ve “Bir insan nasıl dağa çıkar, niye çıkar?”ın cevabını bulabilmek için… İkincisi ise nasıl da klişeler içinde yaşadığımızı hatırlamak ve cinsiyetçiliğin sadece bir dine, bir mezhebe has olmadığını dibine kadar görmek için…
Birkaç not: Bu sene listem daha kısa. İletişim, doğal olarak kendinden torpilli ve sanırım bu hep böyle olacak… Son aylarda çalıştığım konularla ilgili okumalar yapmam gerekti; her sene olduğu gibi makaleleri ya da baştan sonra okumadığım, sadece gereken bölümleri okuduğum kitapları listeme dahil etmedim. Son birkaç ayda “keyfine kitap okumak” nasıl büyük bir lüksmüş, bunu da yeniden hatırladım! Yine beğendiğim kitaplar bold, tekrar okuyup yine beğendiysem yine bold 🙂 Üşenmezsem seneye film & dizi listesi de tutarım artık!
| Üzerime Giyecek Hiçbir Şeyim Yok! (klinik psikoloji, psikanaliz) | Elise Ricadat – Lydia Taieb | İletişim |
| Şahsi Düşler ve Onur Kırıcı Gerçekler (öykü) | Batıkan Köse | İletişim |
| Üzüm ve Diğer Şeyler (kediler, kedilerimiz…) | Yaşar Taşkale | Artemis |
| Epope Tatavla (tarihi roman) | Ekin Can Göksoy | İletişim |
| Kiracı (novella) | Javier Cercas | Everest |
| Fakir Kene (şiir) | Birhan Keskin | Metis |
| Hannah Arendt’in Küçük Tiyatrosu | Marion Muller-Colard | Metis |
| Zamanımızın Bir Kahramanı (roman) | Lermontov | İletişim |
| Vur Ulan Vur: Linç Öyküleri | Der. Levent Cantek – Tanıl Bora | İletişim |
| Annedili (öykü) | Emine Sevgi Özdamar | İletişim |
| Gençlik Öyküleri | Jane Austen | İletişim |
| Raşomon (öykü) | Ryunosuke Akutagawa | Boğaziçi Üni. |
| Nazlı Kar (roman) | Jun’ichiro Tanizaki | Can |
| Tuhaf Hikâyeleri Sever Misiniz? (roman) | Ece Erdoğuş | İletişim |
| “Allah, Vatan, Soy, Milli Mukaddesat”: Türk Milliyetçiler Derneği 1951-1953 | Murat Kılıç | İletişim |
| Toplumlar Nasıl Anımsar? | Paul Connerton | Ayrıntı |
| Küreselleşme Çağında Göç | der. S. Gülfer Ihlamur-Öner, N. Aslı Şirin Öner | İletişim |
| Kamboçya Elçiliği (novella) | Zadie Smith | Everest |
| Balkanlar’ı Tahayyül Etmek | Maria Todorova | İletişim |
| Balkanlar’da Osmanlı Mirası ve Milliyetçilik | Kemal Karpat | Timaş |
| Cranford (roman) | Elizabeth Gaskell | İletişim |
| Ne Yapabilirim? | Gündüz Vassaf | İletişim |
| İsmiyle Yaşamak | Rita Ender | İletişim |
| Bizim Büyük Çaresizliğimiz (roman) | Barış Bıçakçı | İletişim |
| Ev Anası (roman) | Birgül Özcan | Sel |
| Yavaş Tren (öykü) | Atilla Atalay | İletişim |
| Doğu Ekspresi (seyahatname) | John Dos Passos | İletişim |
| Bırak Üzülsünler (grafik roman) | Özge Samancı | İletişim |
| Hinduizm | Louis Renou | İletişim |
| Bizim Gizli Bir Hikâyemiz Var | Berivan Bingöl | İletişim |
| Canların Cinsiyeti: Alevilik ve Kadın | Nimet Okan | İletişim |
dunyaninbahceleri.com 